Minęło już prawie sto lat odkąd odnotowano rekord w kategorii najwyższa temperatura w Polsce. Stało się to dokładnie 29 lipca 1921 roku w Prószkowie niedaleko Opola. I chociaż wokół tak wysokiego wyniku krąży wiele kontrowersji, to do dziś żadne inne miejsce w Polsce nie zarejestrowało pobicia tego rekordu! Zobaczcie zatem jak gorąco było w Prószkowie.
Rekord temperatury w Polsce został zanotowany przez pracownika zakładu doświadczalnego chemii, do którego należała także stacja meteorologiczna. Zarówno ta placówka, jak i pozostałe, wchodzące w skład Królewskiego Instytutu Pomologicznego umiejscowiono w północnej części miasta zwanej dziś Pomologią. Rozwijający się szybko Instytut wznosił kolejne budynki, a także tworzył sady, szkółki, pola uprawne, cieplarnie, chłodnie. W 1878 roku, na stokach wzniesienia o wysokości 190 metrów zbudował też przeznaczony na cele dydaktyczne park, w którym nasadzono drzewa i krzewy z różnych stref klimatycznych, również z obszarów tropikalnych. To właśnie na stokach tego wzniesienia znajdowała się stacja meteorologiczna, która ogłosiła historyczny pomiar temperatury.
Spis treści
Kontrowersje wokół wyniku
Najcieplejsze miejsce w Polsce może pochwalić się temperaturą sięgającą 40,2 stopnia C w cieniu! Wspomniane wcześniej kontrowersje krążące wokół rekordu temperatury w Polsce dotyczą szczegółowych informacji, w jakich warunkach dokonano pomiaru. Niestety, na ten temat wiadomo bardzo niewiele. Kolejnym spornym punktem jest wysokość, na której umieszczone były wówczas termometry. Prószkowska stacja meteorologiczna umieściła je 1 metr nad ziemią, podczas gdy obecnie za standard uznaje się 2 metry.
Rekordowa temperatura w Polsce nie może zatem być porównywana z pomiarami dokonanymi na innej wysokości, zarówno tych z ówczesnych czasów jak i tych dzisiejszych. Niemniej nie ulega wątpliwości, że lato 1921 roku było w środkowej i wschodniej Europie niezmiernie gorące i suche i faktycznie Prószków mógł być w tym dniu zarejestrowany jako najcieplejsze miasto w Polsce. Ochłodę od fali upałów przynosiły jedynie krótkie i gwałtowne burze, które jednak w niczym nie uchroniły kontynentu przed suszą i spustoszeniem na polach. Taki stan utrzymywał się aż przez trzy tygodnie.
Inne rekordy ciepła w Polsce
Prawdopodobieństwo tego, że Prószków pobił rekord ciepła w Polsce mogą potwierdzać wyjątkowo wysokie temperatury zanotowane tego dnia także w innych rejonach kraju. 29 lipca 1921 na stacji meteorologicznej w Zbiersku, wsi położonej między Kaliszem a Koninem w Wielkopolsce temperatura sięgnęła 40,0 stopnia C. Na stacji w Pętkowie koło Środy Wielkopolskiej natomiast odnotowano 39,6 stopnia C.
Specyficzny mikroklimat
W tym miejscu należy także dodać, że prószkowskie wzgórza, na których zlokalizowano stację meteorologiczną są swego rodzaju ewenementem klimatycznym. Potwierdzono bowiem, że temperatura na stokach jest z reguły o 2-3 stopnie wyższa od tej notowanej w tym samym czasie na oficjalnej stacji meteorologicznej w Opolu. Mikroklimat jest efektem ukształtowania terenu, położonego między wzniesieniem a doliną Prószkowskiego Potoku. Ciepłe masy powietrza z południa intensywnie ogrzewają ten teren. Ten fakt także zdawałby się potwierdzać zarejestrowany tam rekord na najwyższą temperaturę w Polsce.
Jako ciekawostkę można dodać jak kształtują się rekordy na najniższą temperaturę w Polsce. O pierwsze miejsce walczą dwie lokalizacje, a na wynik, tak samo jak w przypadku rekordu z Prószkowa, wpływa kilka czynników i krążących wokół nich kontrowersji. Teoretycznie, najzimniejszym miejscem w Polsce były Siedlce 11 stycznia 1940 roku, kiedy temperatura spadła do minus 41,0 stopni C. Na drugim miejscu, o miano najzimniejszego miasta w Polsce walczy Żywiec z wynikiem 40,6 stopnia C poniżej zera zanotowanym 11 lutego 1929 roku.